Kişinin etrafıyla olan sözlü veya bedensel etkileşiminin yetersiz olması, iletişim bozukluğu yaşaması ve hayali karakterler edinmesi gibi belirtileri olan otizm hastalığının erken tanısı ile hastalar hayata kazandırılabiliyor. Eskiden daha ender rastlanan bu hastalık artık her yeni doğan çocuk için tehdit oluşturuyor. Artan vakalar ebeveynleri endişelendirmeye devam ediyor. İşte, otizm spektrum bozukluğuna ilişkin tüm detaylar!
OTİZM ARTIŞI
1985 yıllarında her 2 bin 500 çocuktan sadece 1’inde görülen bu rahatsızlık ABD’de yapılan son araştırmalara göre 2018 yılında görülme sıklığı her 44 çocukta birken, günümüzde ise 36’da bire kadar inmiştir. Ortaya çıkan bulgulara göre otizm vakalarında gözle görülür bir artış söz konusu. Bu artışın sebepleri arasında son yıllarda salgın hastalıkla mücadele için evlere kapanma yani pandemi ile ilişkilendirilebilmektedir. En temel nedenlerinden biri olan yetersiz iletişim, pandemi döneminde eve kapanan çocukların çevresiyle uzak kalması ve çok fazla dijital ekrana maruz kalmasıyla kuvvetlendi. Bu yüzden doğru olan iletişimin ne anlam ifade ettiğini bilmeyen ve öğrenme fırsatı bulamayan çocuklarda otizmin görülme sıklığı artmıştır.
OTİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?
-
Göz teması yoktur veya kısıtlıdır. Adı ile seslenince tepki vermezler.
-
Çevreleri ile ilgilenmezler ve fiziksel temastan hoşlanmazlar.
-
Konuşmada gecikme vardır ve öğrenme güçlüğü mevcuttur.
-
Normal insanlarla iletişim yerine cansız veya hayali arkadaşlarıyla ilgilenirler.
-
Topluluktan kendilerini izole ederler kalabalık sevmezler.
-
Konuşmayı iletişim kurmak için kullanmazlar ve aynı kelimeleri tekrar ederler.
-
Konuşma şekilleri ve ses tonları tekdüzedir.
-
Olur olmadık zamanlarda gülüp kıkırdayabilirler.
-
Bir cismin bir parçasını takıntı haline getirebilirler. (örneğin elinde sürekli gazoz kapağı çevirmek)
-
Düzen takıntıları vardır. Rutinleri bozulduğunda huzursuz olabilirler.
-
Sürekli aynı oyunları oynarlar çeşit ve farklılık sevmezler.
-
Bazı çocukların üstün zeka ve yetenek sergiledikleri görülür.
OTİZM NEDEN OLUR?
Otizm spektrum bozukluğunun ortaya konmuş tek bir sebebi yoktur. Hem genetik faktörlerin hem de çevre faktörlerinin farklı etkileri öne sürülmektedir. Bebeklikte yapılan aşılar ile otizm arasında herhangi bir bağlantı olmadığı uzmanlar tarafından kesin olarak belirtilmiştir. Günümüzde otizm spektrum bozukluğu tanısı alan çocuk sayısı, geçmişe göre nazaran oldukça fazladır göstermektedir. Genellikle genetik mutasyon ve bozukluklar bu hastalığın öne çıkan sebepleri arasındadır.
OTİZM TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Bu hastalığın tedavi edilebilmesi için erken tanı çok büyük rol oynamaktadır. Tedavinin amacı otizmli bireyin sosyal ve bireysel yeteneklerini geliştirip sosyal yaşantıya kazandırılmasıdır. Bu amaçla davranışsal eğitim ve özel terapiler uygulanır. Uygulanacak tedavinin aile ve çocuğun gelişimine uygun olması önemlidir. Konuşma terapisi, motor yetenekleri artırmaya yönelik terapiler, sosyal iletişim becerisini kazandırmaya yönelik terapiler tedavi sürecinde yer alan uygulamalardandır.
İlaç kullanımı otizmin türüne bağlı olarak; depresyon, dikkat eksikliği-hiperaktivite, obsesif kompulsif bozukluk gibi otizme eşlik eden durumlarda kullanılabilir. Otizm tedavisinde sadece çocuk değil ebeveyn eğitim ve bilinci de oldukça önemlidir. Otizm tedavi sürecinde ailelere destek veren yasal sivil toplum kuruluşları bulunmaktadır.
